ស្តាប់អត្ថបទជាសំឡេង
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.05.jpeg)
នៅចុងរាជព្រះបាទអង្គដួង ព្រះបាទនរោត្តម ដែលមានឈ្មោះក្រៅថា អង្គវត្តី ជាព្រះមហាឧបរាជ (The Second King) បានយាងមាតុភូមិនិវត្តន៍មកពីក្រុងបាងកកមកក្រុងឧត្តុង្គ។ នៅឆ្នាំ១៨៦០ អ្នកស្រាវជ្រាវជនជាតិបារាំង Henri Mouhot បានចូលគាល់ហ្លួងនរោត្តមនៅក្នុងព្រះរាជដំណាក់ក្នុងព្រះបរុមរាជវាំង ក្រុងឧត្តុង្គ។ លោកមូ ហត បានសរសេររៀបរាប់ដូច្នេះថា៖ ក្សត្រាវ័យក្មេង២៦ព្រះវស្សាអង្គនេះ ជារាជទាយាទដែលនឹងឡើងគ្រងរាជពីបន្តពីបិតាព្រះអង្គ។ ព្រះបិតាព្រះអង្គ (ព្រះបាទអង្គដួង) ឡើងគ្រងរាជដោយសារមហាក្សត្រសៀម (who owes his thrones to the King of Siam) និងត្រូវមហាក្សត្រសៀមហាមមិនឱ្យចាកចេញពីនគរខ្មែរឡើយ។ ដើម្បីធានាភក្តីភាពរបស់ព្រះបាទអង្គដួងចំពោះមហាក្សត្រសៀម បុត្រារបស់ព្រះអង្គមួយ ឬពីរអង្គត្រូវសៀមឃាំងទុកជាចំណាត់ខ្មាំងនៅសៀម។
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.06.jpeg)
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.06.jpeg)
ហេតុដូច្នេះហើយ ក្សត្រាវ័យក្មេងរូបនេះ ច្បាស់ជាគង់នៅធំដឹងក្តីនៅបាងកក ហើយសិក្សារៀនសូត្រពីការដឹកនាំស្រុកទេស (art of government) នៅទីនោះដោយឥតសង្ស័យឡើយ។ ព្រះអង្គត្រូវសៀមឃាំងទុកនៅស្រុកសៀម មិនឱ្យ យាងត្រឡប់មកនគរខ្មែរវិញលុះត្រាតែព្រះអង្គអាចបញ្ជាក់ពីព្រះទ័យស្មោះត្រង់ គោរព ព្រមចំណុះ និងបញ្ជូនសួយសារអាករទៅឱយរាជវង្សសៀម។
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.07.jpeg)
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.07.jpeg)
នៅពេលព្រះបាទអង្គដួងសោយទីវង្គតទៅ ព្រះបាទនរោត្តមក៏ឡើងគ្រងរាជបន្តពីព្រះបិតា ហើយក៏ស្ថិតនៅក្រោមគំនាមរបស់មហាក្សត្រសៀមដែរ។ មន្ត្រីយោធាបារាំងនានាដែលបានចូលមកគាល់ព្រះអង្គនៅក្រុងឧត្តុង្គ ដើម្បីពិភាគ្សារឿងសុំបារាំងធ្វើអាណាព្យាបាលនគរខ្មែរ ទាំងប៉ុន្មាន បានសរសេរថាមានមន្ត្រីសៀមជាច្រើននៅអមជុំវិញព្រះមហាក្សត្រ។
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.08.jpeg)
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.08.jpeg)
មិនខុសពីព្រះបិតាព្រះអង្គឡើយ ដើម្បីធានាភក្តីភាពព្រះបាទនរោត្តម មានព្រះអង្គម្ចាស់ និងព្រះនាងខ្មែរជាច្រើនអង្គដែលមហាក្សត្រសៀមឃាំងទុកនៅបាងកក។ នគរកម្ពុជាស្ថិតក្រោមអាណាព្យាបាលបារាំងជាផ្លូវការនៅថ្ងៃទី០៣ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៨៦៤។ នៅឆ្នាំ១៨៦៦ ព្រះបាទនរោត្តមបានលើករាជធាមកក្រុងភ្នំពេញ។ នៅចុងឆ្នាំ១៨៧០ រាជការបារាំងបានតែងតាំងលោក Jules Brossard De Corbigny ជាតំណាងបារាំងនៅកម្ពុជា។
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.09-1.jpeg)
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.09-1.jpeg)
ដើម្បីទទួលបានឯករាជ្យពេញលេញពីបាងកក ព្រះអង្គម្ចាស់ និងព្រះនាងខ្មែរដែលជាប់នៅបាងកកទាំងឡាយត្រូវតែដោះលែង។ លោក Jules Brossard De Corbigny ត្រូវតែងតាំងជាអ្នកដឹកនាំបេសកកម្មផ្លូវទូតស្វែងរក និងរំដោះព្រះញាត្តិវង្សទាំងឡាយនៅក្រុងបាងកក។ ក្បួនដំណើររបស់បេសកកម្មនេះបានចេញដំណើរពីក្រុងព្រៃនគរ ឬសាយហ្គននៅថ្ងៃទី០១ ខែមករា ឆ្នាំ១៨៧១ ដែលមានដំរី៦៨ក្បាល។ ទីបំផុត នគរទាំង២បានយល់ព្រមនឹងគ្នា។ នារដូវប្រាំង ឆ្នាំ១៨៧១ ព្រះបាទនរោត្តមបានបញ្ជូនក្បួនហែរ មានដំរីជាច្រើនក្បាលទៅកាន់ក្រុងបាងកក ដឹកនាំដោយនាម៉ឺនជាន់ខ្ពស់នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាម្នាក់ ទៅទទួលយកព្រះអង្គម្ចាស់ និងព្រះនាងទាំងឡាយពីនគរសៀមវិញ៕
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.09.jpeg)
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.09.jpeg)
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.10.jpeg)
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.10.jpeg)
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.11.jpeg)
![](https://puthinews.com/wp-content/uploads/2021/10/photo_2021-10-24-11.34.11.jpeg)
Join Telegram group: ឯកសារចំណេះដឹងសាធារណៈជន